Jedna z definicji masonerii brzmi: „Stowarzyszenie międzynarodowe, częściowo tajne, o charakterze naturalistycznym i filantropijnym, którego członkowie rozpoznają się poprzez pewne znaki i emblematy”. To definicja bardzo uproszczona, ale o dokładną jest niezwykle trudno z uwagi na różnorodność występujących lóż masońskich, jak i na wspomniane utajnienie.

   Przyjmuje się, że masoneria zrodziła się w Londynie 24 czerwca 1717 roku (w dniu św. Jana). Jest to data powstania Wielkiej Loży Londynu, głównie z inicjatywy pastorów Jean’a Theophile’a Desaguliers i Jamesa Andersona.

Jednak genezy należy upatrywać znacznie wcześniej. Najbardziej prawdopodobna teza mówi o połączeniu się dwóch uprzednio istniejących organizmów: dawnego cechu budowniczych i okultystycznego związku różokrzyżowców. Masoneria, kiedy występuje na zewnątrz, używa jednocześnie symboli architektonicznych (np. ekierka i kompas) i symboli gnostyckich (np. pięcioramienna świetlista gwiazda z literą G pośrodku). Takimi symbolami są również kolumny.

   Określenie „masoneria” wywodzi się z języka angielskiego free masons. Po raz pierwszy termin free masons użyty został w angielskim tekście z 1376 roku i oznaczał murarzy zorganizowanych w Londynie w bractwo. Współczesna nazwa wolnomularstwa powinna brzmieć „wolne murarstwo” lub „wolnomurarstwo”, analogicznie do form występujących w językach zachodnich, gdzie maçon, mason, maurer znaczą tyle co murarz. Słowo „murarz” i „mularz” były synonimami, to drugie słowo wyszło z użycia. Ponieważ jednak wolnomularstwo w Polsce nie istniało przez wiele lat, to nie zmieniono tej formy na bardziej współczesną.  

   Choć gliwicka loża nie stawiała przeszkód w przyjmowaniu Żydów, ci jednak utworzyli własną lożę „Humanitas”, z siedzibą w budynku Stowarzyszenia Żydowskich Mieszczan przy Adlerstrasse (dziś ul. Tkacka). Istniała ona w latach 1886–1924 nazywana była Lożą Pokoju XVII Nr 361 co na ten czas oznaczało, że była 17 placówką w Niemczech i 361 na świecie. Podlegała ona powstałej w 1882 roku Loży Matce Zakonu w Niemczech (332 na świecie).

   Niekiedy sprowadza się do wspólnego mianownika „masonerii” inne organizacje, jak np działającą w Gliwicach „Schlarafię”, której członkowie stawiali raczej na własną twórczość poetycką, bardziej lub mniej udaną. Również często popełnia się błąd, definiując jako „symbole masońskie” wszelkie oznaczenia związane z cechem murarzy. Są również osoby (ja bym je nazwała raczej „przypadkami”), które znaki masońskie widzą absolutnie we wszystkim.